Het is normaal dat kinderen ’s nachts wakker worden, of het nu een baby, peuter of kleuter is. Jonge kinderen hebben kortere slaapcycli dan volwassenen, waardoor ze vaker in een lichte slaap terechtkomen. Soms vallen ze zelf weer in slaap (zonder dat je het merkt), maar op andere momenten hebben ze jouw hulp nodig. Waarom worden kinderen vaak wakker en hoe kun je je kind geruststellen?
De natuurlijke behoefte aan veiligheid
Voor kinderen, vooral baby’s, is wakker worden in de nacht een overlevingsmechanisme. Vroeger sliepen baby’s altijd dicht bij hun ouders en die natuurlijke behoefte aan nabijheid zit nog steeds in hun systeem. Een baby kan zichzelf niet troosten, niet voeden en daarvoor is hij/zij volledig afhankelijk van jou.
Als je kind alleen in een bedje ligt, kan hij/zij bij het wakker worden een gevoel van onveiligheid ervaren en daarom gaan huilen. Nabijheid, een knuffel of wat drinken kan dan net dat stukje geborgenheid geven dat nodig is om weer verder te slapen.
Honger, ongemak of pijn
Een baby heeft een klein maagje, ongeveer zo groot als zijn/haar eigen vuist en moet daarom vaak eten, ook ’s nachts. Naast honger kunnen baby’s, peuters en kleuters ook wakker worden door:
- Pijn of ongemak (krampjes, doorkomende tanden, oorpijn)
- Ontwikkelingssprongen (nieuwe vaardigheden zoals rollen, kruipen of lopen)
- Te weinig slaapdruk (niet moe genoeg zijn door te weinig prikkels/beweging of te late dutjes)
- Overprikkeling (een drukke dag met veel (nieuwe of overweldigende) indrukken. Of door schermgebruik of te weinig afwisseling tussen inspanning en ontspanning)
Angst en fantasie bij peuters en kleuters
Naarmate je kind ouder wordt, kunnen nachtelijke angsten een rol spelen. Wat een peuter of kleuter niet begrijpt, vult hij/zij aan met zijn eigen fantasie. Voor hem/haar is die angst heel reëel. Een monster onder het bed, een enge schaduw of het gemis van mama of papa. Zulke nachtelijke angsten kunnen je kind wakker houden en voor gebroken nachten zorgen.
Wat helpt?
- Erken de emotie: “Ik zie dat je bang bent. Ik blijf bij je tot je weer rustig bent.”
- Bied geruststelling: Jouw nabijheid, een nachtlampje, een favoriete knuffel of een kalmerend ritueel (zoals een slaapliedje) kan helpen.
- Voorspelbaarheid: Een vast bedritueel geeft veiligheid.
Gebroken nachten horen er (tijdelijk) bij
Het is normaal dat kinderen ’s nachts wakker worden. Het hoort bij hun ontwikkeling. Toch kunnen gebroken nachten heel zwaar voor je zijn. Weet je:
- Elk kind is anders ook met slaap en slaapbehoefte. Kijk daarom wat jouw kind nodig heeft en wat bij hem/haar past.
- Het wordt meestal vanzelf beter naarmate je kind ouder wordt.
- Nabijheid en begrip werken vaak beter dan slaaptraining.
- Zorg goed voor jezelf en durf om hulp te vragen.
Heb jij een kind wat slecht slaapt en wil je hulp/advies? Je mag me altijd bellen of appen. De eerste 15 minuten van een telefonisch consult zijn gratis.